Van krabbelaars in de keuken tot professionele
vormgevers in sjieke panden. Met zijn bijna vijftienhonderd ontwerpers
is Eindhoven volgens sommigen al designhoofdstad van Nederland.
Eindhoven wil niet alleen 'leading in technology'
zijn, zoals de slogan zegt, maar ook voorop lopen als ontwerpstad.
Met de Design Academy, de Technische Universiteit, de Dutch Design
Week en uitreiking van de Nederlandse designprijzen timmert Eindhoven
al behoorlijk aan de weg. Maar de ambities reiken verder, van
Europese designhoofdstad tot de nieuwe hippe woonwijk Strijp S
vol design en cultuur.
Het stadsbestuur wil vormgevers ook meer betrekken bij de inrichting
van de openbare ruimte. 'Wie is er bang voor Eindhoven', heet
het project waarin Eindhoven studenten van de Design Academy uitnodigt
mee te denken over nieuwe elementen van stadsdesign, zoals moderne
verlichting of verlichte bankjes, die het veiligheidsgevoel van
de stadsbewoners kunnen vergroten.
'Soms mislukt het gieten van de halfronde bollen. Dan worden
het eieren', zegt Sandra Dijkstra (29), terwijl ze in een zijkamertje
van haar rijtjeswoning in Woensel- West met behulp van een eenvoudige
mal strakke theekopjes van klei giet. De kopjes zijn een onderdeel
van het thee-atelier, dat het vrouwelijke vormgeverscollectief
Rapunzel straks op de Dutch Design Week wil presenteren.
Op de tafel in de huiskamer staat haar recente 'succesnummer':
een kandelaar met een klassieke uitstraling, bestaande uit zes
platte delen van roestvrij staal die in elkaar geschoven kunnen
worden. 'Het is een soort opvouwbare kandelaar die je zo even
uit de kast trekt en op tafel zet. Ik heb er dertig van laten
maken door een bedrijfje. Ze zijn allemaal verkocht.'
Op een beurs in Milaan trok de kandelaar de aandacht van een
handelaar in designartikelen, die hem in productie wil nemen.
Als het goed is, moeten ze nog voor het eind van het jaar in de
winkels liggen. 'Ik hoop dat ze goed verkopen', glimlacht Dijkstra,
die de royalties krijgt.
De Eindhovense vormgevers zitten niet alleen in fraaie bedrijfspanden,
zoals het bekende VanBerloStudio's. 'Er zijn ook veel krabbelaars
die thuis werken, op zolderkamertjes of in de keuken', vertelt
directeur John Lippinkhof van het Design Platform Eindhoven, dat
vier jaar geleden is opgericht om een goed klimaat te scheppen
voor ontwerpers en de stad als brandpunt van design te promoten.
Hij schat dat Eindhoven duizend tot 1500 ontwerpers telt.
Volgens sommigen is Eindhoven al dé designstad van Nederland.
Zover durft Lippinkhof niet te gaan. Ook Amsterdam telt nog mee.
'Er zijn twee knooppunten van design. Amsterdam zit meer in de
mode en multimedia, terwijl Eindhoven vooral uitblinkt in product
design.'
In het wereldje van vormgevers staat Eindhoven al langer op de
kaart. De stad herbergt de prestigieuze Design Academy Eindhoven,
die onlangs door het Britse designmagazine Icon een prominente
vijfde plaats kreeg toebedeeld op een wereldranglijst van meest
bepalende personen, producten en instellingen (nummer één
was Ikea). DAE is gevestigd in de Witte Dame, een voormalige lampenfabriek
van Philips in het hart van Eindhoven die is omgetoverd tot een
centrum van design en cultuur. In het monumentale gebouw zit ook
Philips Design zelf.
Bij de receptie van de Design Academy staat een stoere zwart-
oranje fiets tentoongesteld, waarvan het stuur kan worden losgekoppeld
en gebruikt als beugelslot. Wie de fiets vernielt, houdt een onberijdbare
fiets over. De Down Town-fiets was twee jaar geleden het afstudeerproject
van Basten Leijh en door fietsenfabrikant Giant in productie genomen.
'We hebben een bijzondere opleiding, die alle hoeken van het
design verkent', zegt directeur Liesbeth in 't Hout, terwijl ze
de lege studiehallen van de Design Academy laat zien - de studenten
hebben nog vakantie. Maar ook andere instituten maken Eindhoven
volgens haar tot een volwassen designstad. 'Er is hier alles.
Van het unieke designprodukt dat dicht tegen kunst aanzit tot
het massale industriële design van Philips', aldus In 't
Hout.
Aan de Technische Universiteit Eindhoven werken studenten op
hun eigen manier aan design, waarbij functionaliteit de boventoon
voert. Ze maken een ontwerp van een eenvoudig te bedienen digitale
fotocamera, geheel zonder knoppen, of een pulserende armband voor
diepzeeduikers. Volgens Lippinkhof wordt het hoog tijd dat Eindhoven
al die designactiviteiten meer uitdraagt en uitstalt voor het
grote publiek, bijvoorbeeld in permanente expositiecontainers.
'Design is overal om ons heen. Het heeft een positief imago en
trekt creatieve mensen aan. Eindhoven moet een stad worden waar
je als designer geweest moet zijn.'